Οικολογικό έγκλημα

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΦΟΙΝΙΚΟΔΑΣΟΣ ΣΤΟΥ ΠΡΕΒΕΛΗ

Είχε αγοραστεί σύστημα πυρανίχνευσης πριν από τρία χρόνια αλλά ποτέ δεν λειτούργησε! • Εικόνες θλίψης στην περιοχή • Σοβαρές καταστροφές και σε Ροδάκινο, Ακουμιανή Γυαλιά, Λευκόγεια, Γιαννιού

Ο παράδεισος της νότιας Κρήτης, ένα από τα ομορφότερα δάση της χώρας, το γραφικό φοινικόδασος του Πρέβελη μετατράπηκε σε κρανίου τόπο. Η σημερινή εικόνα προκαλεί θλίψη, πόνο. Είναι συγκλονιστική. Την θέση του πράσινου πήρε το πένθιμο μαύρο.
Μια σπίθα φωτιάς, η απουσία πρόνοιας και προστασίας της περιοχής και οι άνεμοι 11 Μποφόρ που έπνεαν την Κυριακή στα νότια του Ρεθύμνου, παρέδωσαν στο έλεος των εκούσιων ή ακούσιων εμπρηστών τον πλέον ζωντανό πυρήνα του νομού που κάθε χρόνο προσελκύει χιλιάδες ντόπιων και ξένων επισκεπτών.

Εκεί όπου ενώνονταν οι καταπράσινοι φοίνικες με τα γαλάζια νερά του Λιβυκού και το ανθρώπινο μάτι μέχρι πρότινος απολάμβανε μια πραγματική όαση, σήμερα στέκουν αποκαΐδια που η θέα τους σφίγγει τη ψυχή.

Το ότι η περιοχή Πρέβελη ή Κουρταλιώτικο φαράγγι έχει κηρυχτεί προστατευόμενη και έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura, μόνο ως ειρωνεία μπορεί να χαρακτηριστεί.

Το γεγονός ότι για την περιοχή έχει αγοραστεί σύστημα πυρανίχνευσης, κόστους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ, μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να ακουστεί. Η καταστροφή του δάσους σχεδόν ολοκληρωτική. Η οικολογική καταστροφή ούτως ή άλλως δεν είναι μετρήσιμη. Θα χρειαστούν κάποιες δεκάδες χρόνια για να ξαναζωντανέψει το τοπίο, να αναστηθεί και να επανέλθει στην κατάσταση που το γνώρισαν άνθρωποι όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά από τα πέρατα του κόσμου. Και είναι χρέος όλων μας να συνεισφέρουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Όλων εμάς που επιτρέψαμε να συντελεστεί αυτό το οικολογικό  έγκλημα.

Αναλυτικό φωτορεπορτάζ

Καταστράφηκε το Φοινικόδασος του Πρέβελη

• Μεγάλη πυρκαγιά αφάνισε το γραφικό τοπίο-Εικόνες θλίψης στην περιοχή • Σοβαρές καταστροφές και σε Ροδάκινο, Ακουμιανή Γυαλιά, Λευκόγεια, Γιαννιού
Το οικολογικό έγκλημα που συντελέστηκε την Κυριακή στην περιοχή του Πρέβελη δεν έχει προηγούμενο. Εκεί που κυριαρχούσε το πράσινο και ο επισκέπτης απολάμβανε ένα επίγειο παράδεισο, σήμερα στέκουν αποκαΐδια. Το φοινικόδασος στο Κουρταλιώτικο Φαράγγι δεν υπάρχει πια. Η πυρκαγιά που ξέσπασε τη νύχτα του Σαββάτου στο χωριό Γιαννιού του δήμου Φοίνικα με τη συνέργεια των 11 Μποφόρ ανέμων κατευθύνθηκε πιο νότια και έφτασε στο όμορφο δάσος. Δεν χρειάστηκε παρά μόνο λίγη ώρα για να κατακάψει η φωτιά σχεδόν ολοκληρωτικά την όαση του νότιου Ρεθύμνου, ένα από τα γραφικότερα δάση της χώρας.

Οι αέρηδες συμμάχησαν με το χρόνο και την ασυνειδησία εκούσιων ή ακούσιων εμπρηστών και μετέτρεψαν σε κόλαση το μέχρι χθες μοναδικού κάλλους τοπίο. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις αποδείχτηκαν ανίσχυρες μπροστά στην πύρινη λαίλαπα που κατέστρεψε περισσότερα από 6.000 στρέμματα πράσινου σε Πρέβελη, Γιαννιού, Λευκώγεια και Ροδάκινο ενώ εκατοντάδες στρέμματα έγιναν στάχτη και στην Ακουμιανή Γιαλιά.

Η λίμνη του Πρέβελη, ταξιδιωτικός προορισμός για χιλιάδες καλοκαιρινούς επισκέπτες κάθε χρόνο, δεν θυμίζει σε τίποτα την εικόνα του χθες. Ακόμα και τα γαλάζια νερά της άλλαξαν χρώμα κι έγιναν πένθιμα. Στην παραλία, εκεί που στεκόταν περήφανοι οι φοίνικες, μόνο μαύροι σκελετοί και κουφάρια των δέντρων απόμειναν. Η πανδαισία έδωσε τη θέση της στην οργή και τη θλίψη για το πως επιτράπηκε η τέλεση του εγκλήματος.

Δεκάδες άτομα ντόπιοι και ξένοι, κατέβαιναν χθες τα 290 σκαλοπάτια του μονοπατιού από τη Μονή ως το «ερειπωμένο δάσος» και η θέα που αντίκριζαν τους φαινόταν απίστευτη. Άνθρωποι που είχαν γνωρίσει το πράσινο τοπίο, είχαν απολαύσει τη δροσιά του και είχαν νιώσει την αύρα του, δεν ήθελαν να πιστέψουν ότι έγινε κόλαση. Η πληγωμένη από την πυρκαγιά νότια περιοχή του Ρεθύμνου, θέλει χρόνια για να συνέλθει.

Γι αυτό το έγκλημα, όπως συμβαίνει συνήθως, κανείς δεν θα απολογηθεί. Το ότι δεν υπήρχε μόνιμη και συστηματική φύλαξη του δάσους, όπως συμβαίνει στην πολιτισμένη Ευρώπη για τις χαρακτηρισμένες «προστατευόμενες περιοχές» και ενταγμένες στο πρόγραμμα Natura περιοχές, δεν θα υπάρξει υπεύθυνος. Το ότι έχει αγοραστεί με 1,5 σχεδόν εκατομμύριο ευρώ, από το 2007, σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιών, ειδικά για την παρακολούθηση του Κουρταλιώτικου Φαραγγιού, αλλά δεν έχει τεθεί σε λειτουργία ποτέ, κανείς δεν θα λογοδοτήσει. Το ότι η επισκεψιμότητα στην περιοχή είναι ανεξέλεγκτη όπως και οι κάθε λογής δραστηριότητες, δεν θα κάνει κανέναν να προβληματιστεί.

Οι δεσμεύσεις από χθες των κρατικών παραγόντων για άμεση φροντίδα, μέριμνα και έναρξη εργασιών αποκατάστασης στο «δάσος της κολάσεως», είναι πολλές. Έτσι συμβαίνει πάντα εξάλλου, αρκεί να μην μείνουν στα συρτάρια των αρμόδιων υπουργείων, όπως έλεγαν στα «Ρ.Ν.» με αγανάκτηση απλοί άνθρωποι: οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής αλλά και οι επισκέπτες που συνέρρεαν χθες στο μαύρο τοπίο.

Πάντως, βάσιμες είναι οι υποψίες που εκφράζονται από διάφορες πλευρές για σχέδιο εμπρηστών σε σχέση με τις εκδηλώσεις των εστιών πυρκαγιάς που εκδηλώθηκαν στο νότιο Ρέθυμνο. Τη σχετική προανάκριση διενεργεί η Π.Υ. ωστόσο επίσημα δεν έχει γίνει τίποτα γνωστό για τα αίτια ή για τους υπεύθυνους της καταστροφής.

Ευθύνες στους αρμόδιους φορείς ωστόσο, για πλημμελή φύλαξη και φροντίδα του δάσους του Πρέβελη αλλά και ανεξέλεγκτη επίσκεψη από εκατοντάδες κόσμου χωρίς πολλοί να σέβονται το φυσικό περιβάλλον αλλά και χωρίς κανείς ποτέ να τους ενοχλεί γι αυτό, καταγγέλλουν οικολογικές οργανώσεις και προβληματισμένοι πολίτες του νομού.

«Είχα έρθει το 1993 πρώτη φορά και πέρυσι δεύτερη. Είχα δει τον παράδεισο. Ήρθα φέτος τρίτη φορά. Την Κυριακή αντίκρισα την κόλαση. Η φωτιά κατάκαψε τα πάντα στο πέρασμα της. Φοβηθήκαμε ότι θα καούμε κι εμείς ζωντανοί. Το φοινικόδασος έγινε κάρβουνο. Κρίμα, πραγματικά κρίμα για ό,τι συνέβη» ήταν η χαρακτηριστική αντίδραση ενός νεαρού επισκέπτη, του Γιάννη, που συνάντησε χθες η εφημερίδα μας στη λίμνη Πρέβελη. Παρόμοια ήταν τα σχόλια δεκάδων άλλων επισκεπτών για την εικόνα που έβλεπαν.

Η μάχη των πυροσβεστικών δυνάμεων με τις φωτιές του Σαββατοκύριακου στα νότια του νομού ήταν πραγματικά άνιση. Οι άνεμοι, κυρίως την Κυριακή, ήταν τόσο ισχυροί που αφενός συμμαχούσαν με τις φλόγες οι οποίες στο πέρασμα τους άφηναν κάρβουνα και αφετέρου δεν επέτρεπαν σε εναέρια μέσα να συμβάλλουν στην κατάσβεση. Οι ηρωικές προσπάθειες των ανδρών της Π.Υ. δεν μπορούσαν να έχουν καίρια αποτελέσματα και να αποτρέψουν τις μεγάλες καταστροφές. Τουλάχιστον όμως κατάφεραν να αποτρέψουν καταστροφές σε κατοικημένες περιοχές και σπίτια. Δεν μπορεί να αγνοηθεί και η συμβολή των δεκάδων εθελοντών που βοηθούσαν στο έργο των πυροσβεστών.

Εκτός από το φοινικόδασος του Πρέβελη, πολλές άλλες χιλιάδες στρέμματα πρασίνου, έγιναν στάχτη. Ελαιόδεντρα, πεύκα, χορτολιβαδική έκταση, σε Ροδάκινο, Λευκώγεια-Γιαννιού και Ακουμιανή Γιαλιά, αφανίστηκαν από την πύρινη λαίλαπα προκαλώντας όχι μόνο οικολογική αλλά και οικονομική καταστροφή σε δεκάδες αγρότες των τεσσάρων χωριών.

Ειδικότερα, σε Λευκώγεια και Γιαννιού έγιναν στάχτη από φωτιά που ξέσπασε το βράδυ του Σαββάτου 5.000 στρέμματα πράσινου, εκ των οποίων τα 1000 είναι δασική έκταση και τα 4.000 χορτολιβαδικής.

Η πυρκαγιά που ξέσπασε στο Ροδάκινο στις 9.30 περίπου το βράδυ του Σαββάτου, κατέστρεψε 400 στρέμματα γεωργικής έκτασης όπου κάηκαν ελαιόδεντρα και 400 επίσης στρέμματα χορτολιβαδικής έκτασης.

Μισή ώρα πριν τα μεσάνυχτα της Κυριακής, άλλη πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην Ακουμιανή Γιαλιά, κατέστρεψε 140 στρέμματα χορτολιβαδικής έκτασης.

Στου Πρέβελη απειλήθηκε σοβαρά και η Μονή αφού οι φλόγες έφτασαν μέχρι την πίσω πλευρά της «χαϊδεύοντας» κυριολεκτικά τα ντουβάρια, έκαψαν μια πόρτα ενώ το εσωτερικό γλίτωσε από θαύμα αφού σύμφωνα με τους μοναχούς σπίθες κατέκλεισαν τον ιερό χώρο.

Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας, Θανάσης Καρούντζος, που τόσο την Κυριακή όσο και χθες, επισκέφθηκε την κατεστραμμένη από φωτιά περιοχή του Πρέβελη, αναφερόμενος στις προσπάθειες που κατέβαλε η Πυροσβεστική Υπηρεσία και τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες επιχειρούσαν οι δυνάμεις πυρόσβεσης, επεσήμανε: «Σχετικά με τις άλλες πυρκαγιές, θέλω να δώσω συγχαρητήρια στην Πυροσβεστική Υπηρεσία διότι κατά κάποιο τρόπο εν τη γενέσει τους αντιμετωπίστηκαν σε ένα αρκετά σημαντικό βαθμό. Αυτό που διαπίστωσα τόσο στην Ιεράπετρα με τις δύο πυρκαγιές, τις άλλες δύο που έλαβαν χώρα στο Ροδάκινο και στα Ακούμια του νομού Ρεθύμνου καθώς επίσης και τις δύο πυρκαγιές στο νομό Ηρακλείου εν τη γενέσει τους τις σταμάτησαν.

Το σημαντικό όμως που θέλω να αναφέρω», κατέληξε ο κ. Καρούντζος «είναι το γεγονός ότι είδα ένα αρκετά σημαντικό αριθμό ανθρώπων-εθελοντών στην περιοχή της Πρέβελης αλλά και έξω από τον οικισμό τον συγκεκριμένο που εκδηλώθηκε η φωτιά. Ήταν όμως τόσο δύσκολες οι συνθήκες, που είδα πυροσβέστες να έχουν πέσει κάτω στο δρόμο προκειμένου να μην τους πάρει ο αέρας. Το πρόβλημα αυτό το αντιμετώπισα και ο ίδιος προσωπικά. Δεν μπορούσε με τα στοιχεία της φύσης εκείνη την στιγμή να γίνει τίποτα. Όπως και με το ελικόπτερο που σηκώθηκε και επέστρεψε στη βάση του».

Από τις πρώτες ώρες της πυρκαγιάς στα νότια του νομού και μέχρι το βράδυ της Κυριακής, βρέθηκε στην περιοχή ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μανώλης Όθωνας προκειμένου να συμπαρασταθεί στους κατοίκους αλλά και να αποκομίσει προσωπική αντίληψη για το μέγεθος της καταστροφής. Χθες, μιλώντας στα «Ρ.Ν.», είπε:

«Η διαρκής παρουσία μου, μαζί με τον περιφερειάρχη Κρήτης, στα μέτωπα της φωτιάς από τις πρώτες πρωινές ώρες έως το απόγευμα της Κυριακής, μου επιτρέπει να έχω πλήρη αντίληψη των πραγματικών περιστατικών, των πραγματικών διαστάσεων και των πραγματικών εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη συνεχή επικοινωνία μου με τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος στην Αθήνα, κάνει ευκρινή και σχετικά ολοκληρωμένη την εικόνα που έχω για τη δύσκολη αντιμετώπιση της πύρινης λαίλαπας.

Από τη στιγμή που η σφοδρότητα των ανέμων δεν επέτρεπε ούτε καν τη σκέψη για χρήση εναέριων μέσων κατάσβεσης, η μάχη ήταν άνιση. Η συγκέντρωση επίγειων μέσων και πεζοπόρων πυροσβεστικών δυνάμεων η οποία έγινε, έπρεπε εκ των πραγμάτων να θέσει σε προτεραιότητα τις κατοικημένες περιοχές και τις ανθρώπινες ζωές για τις οποίες αρκετή ώρα η απειλή ήταν ιδιαίτερα έντονη.

Η έκφραση της λύπης μου για την τεράστια οικολογική καταστροφή και ιδιαίτερα για την καταστροφή του ωραιότερου φυσικού μνημείου του νομού μας, δηλαδή του φοινικόδασους της λίμνης Πρέβελη, είναι αυτονόητη.

Τώρα, δεν είναι ώρα για εύκολες και πρόχειρες κρίσεις ούτε σχολιασμούς απόψεων που βασίζονται σε εξ αποστάσεως επαφή με τα πραγματικά γεγονότα και την πληροφόρηση από τα δελτία ειδήσεων. Αντιθέτως, είναι η ώρα όλοι, τοπική κοινωνία, Αυτοδιοίκηση και πολιτεία ν’ ασχοληθούμε με την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αποκατάσταση του φυσικού τοπίου και των όποιων άλλων παρεμβάσεων έχει ανάγκη η περιοχή. Η κυβέρνηση θα κινηθεί άμεσα, προς αυτήν την κατεύθυνση».

Ο προϊστάμενος πολιτικής προστασίας της Ν.Α. Α. Μπαγιαρτάκης, εμμέσως πλην σαφώς έκανε λόγο για έργο εμπρηστών: «Το φοινικόδασος τυλίχτηκε στις φλόγες και αυτό μας θλίβει όλους. Δυστυχώς, εάν κάποιοι έβαλαν τις φωτιές απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της πράξης τους και αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει είναι να δούμε όχι μόνο με ποιο τρόπο θα σβήσουμε τις φωτιές αλλά και πως θα οδηγήσουμε στη δικαιοσύνη αυτούς τους ασυνείδητους που καταστρέφουν την πατρίδα μας» είπε.

Η βουλευτής Ρεθύμνου της Ν.Δ. Όλγα Κεφαλογιάννη, σε γραπτή δήλωση της αναφέρει:

«Η πυρκαγιά στο φοινικόδασος του Πρέβελη σηματοδοτεί για το Νομό Ρεθύμνου τη χειρότερη οικολογική καταστροφή των τελευταίων ετών. Στην έκταση της καταστροφής οδήγησαν κενά και παραλείψεις, που εδώ και χρόνια επισημαίνω. Για την αντιμετώπισή τους έχω επανειλημμένα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα, όπως είναι η λειτουργία πυροσβεστικού κλιμακίου και η συνεχής επιτήρηση της περιοχής. Δυστυχώς οι προτάσεις αυτές ουδέποτε εισακούστηκαν. Αντιθέτως, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, για το δάσος του Πρέβελη δεν υπήρχε κανένας σχεδιασμός πρόληψης και καταστολής πυρκαγιών. Η Πολιτική Προστασία του Νομού δεν λειτούργησε. Κάποιοι φέρουν ευθύνες και πρέπει άμεσα να τις αναλάβουν.

Καλώ τις αρμόδιες τοπικές και κρατικές υπηρεσίες να προβούν σε ουσιαστικά μέτρα για την αποκατάσταση της περιοχής, τη λελογισμένη και ισορροπημένη τουριστική της εκμετάλλευση και την εφαρμογή σχεδίου πρόληψης και καταστολής πυρκαγιών στα νότια παράλια του Νομού μας. Είναι γενική η απαίτηση για άμεσα μέτρα και άμεση απόδοση ευθυνών».

Ευρεία σύσκεψη αύριο στη Νομαρχία

Στην καμένη περιοχή, έφτασαν άμεσα την Κυριακή τόσο ο Περιφερειάρχης Θαν. Καρούντζος και ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μαν. Όθωνας όσο και ο νομάρχης Γ. Παπαδάκης καθώς και όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι υπηρεσιακοί παράγοντες ωστόσο τίποτα δεν ήταν δυνατόν να προσφέρουν. Το μόνο που έκαναν ήταν να εκφράσουν τη θλίψη τους για τα καταστροφικά αποτελέσματα και να δεσμευτούν για την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να αποκατασταθεί η περιοχή.

Ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Κρήτης μετέβη και χθες το πρωί στην καμένη γη συνοδευόμενος από κλιμάκιο της Περιφέρειας, προκειμένου να έχει πλήρη εικόνα και αποτίμηση της καταστροφής ώστε με συντονισμένες προσπάθειες και πρωτοβουλίες, οι οποίες, όπως είπε, θα αποφασισθούν την ερχόμενη Τετάρτη σε ειδική σύσκεψη στην Νομαρχία Ρεθύμνου, να δοθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης και αποκατάστασης της περιοχής.

Αναφερόμενος στο φοινικόδασος του Πρέβελη ο κ. Καρούντζος, δήλωσε:

«Η Πρέβελη είναι ένα από τα τρία στολίδια της Κρήτης μαζί με το Βάι και το φαράγγι της Σαμαριάς. Είναι μεγάλη η οικολογική καταστροφή, υπάρχουν όμως και κάποια σημάδια αισιοδοξίας. Διότι με συντονισμένες προσπάθειες οι οποίες θα αποφασισθούν την ερχόμενη Τετάρτη και με πρωτοβουλίες και συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις θα μπορέσουμε να ανακτήσουμε πάρα πολλά στοιχεία που η ίδια η φύση θα τα ανακυκλώσει και θα τα αποδώσει. Θα πρέπει άμεσα στην περιοχή αυτή να γίνει περίφραξη, να υπάρξει σε 24ωρη βάση φύλαξη, να γίνει ένα σύστημα τεχνητής βροχής από το νερό του ποταμού, προκειμένου να βοηθήσουμε στην αναζωογόνηση της βλάστησης. Διότι τα σκίνα και οι κουκουναριές που είναι στην πλειοψηφία τους δίπλα στο φοινικόδασος και κάτω από τους κορμούς μπορούν να ανακτηθούν σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η καταστροφή του κάθε φοινικοδάσους είναι κατά 60 -70% και είναι αρκετά σημαντική, όμως αυτό που ενέχει ένα σημάδι αισιοδοξίας είναι το γεγονός ότι πολλές κορυφές από τους φοίνικες έμειναν ανέγγιχτες και μπορούμε με διαφόρου είδους παρεμβάσεις να τα κρατήσουμε στη ζωή και να τα αποδώσει η ίδια η φύση στο μέλλον εκεί που τους αξίζει».

Ο περιφερειάρχης, κάνοντας ειδική αναφορά στη συμπεριφορά που πρέπει να επιδείξουν τώρα οι κτηνοτρόφοι της περιοχής, είπε: «Υπάρχει μια περίφραξη την οποία έχει κάνει η ΤΥΔΚ όμως σε πολλά σημεία έχει καταστραφεί. Δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα με την ελεύθερη βοσκή των προβάτων και των αιγών και πρέπει για ό,τι αφορά αυτά τα ζητήματα να έρθουμε σε μια συμφωνία με τους εκεί κτηνοτρόφους έτσι ώστε να απομονώσουμε πλήρως την περιοχή. Διότι εάν εμείς ενώ προσπαθούμε να αναβιώσουμε τη βλάστηση με τον φυσικό τρόπο και δεν φυλάσσεται σωστά ο χώρος και καταστραφεί πάλι η περίφραξη, η βλάστηση αυτή θα καταστραφεί από τα αιγοπρόβατα και δεν θα έχουμε αποτέλεσμα».

[Ρεθεμνιώτικα Νέα]

ΣΧΟΛΙΟ

Πάντως και να είχε ξεκινήσει να δουλεύει το σύστημα πυρανίχνεσυης, ή κάποια βλάβη θα είχε, ή προσωπικό δεν θα είχε, ή εξαρτήματα θα ηθελε και θαταν ακριβά, ή απεργία θα είχαν ή θα έλειπε ο υπάλληλος κλπ κλπ