Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια από το 3ο Γενικό Λύκειο Χανίων

28/3/2012

Διοργάνωση : Δήμος Χανίων – ΚΕΠΠΕΔΗΧ ΚΑΜ

Τόπος : Θέατρο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΛΗΣΙΔΗΣ

Ώρα : 12.00

Είσοδος : ελεύθερη

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων “Άνοιξη Καλλιτεχνικής Δημιουργίας” που διοργανώνει ο Δήμος Χανίων και η ΚΕΠΠΕΔΗΧ ΚΑΜ, την Τετάρτη 28 Μαρτίου 2012, στο Θέαρτο “Δημήτρης Βλησίδης”, ώρα 12.00, το 3ο Γενικό Λύκειο Χανίων θα πραγματοποιήσει εκδήλωση με τίτλο «Της Κρήτης την παράδοση με ευλάβεια στηρίζω, και όπου σταθώ και όπου διαβώ μια Κρήτη ζωγραφίζω!»

Η παραδοσιακή χορευτική ομάδα του 3ου Γενικού Λυκείου Χανίων, συμμετέχει και φέτος ενεργά, στο πρόγραμμα των μαθητικών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων του Δήμου Χανίων, που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της «Άνοιξης Καλλιτεχνικής Δημιουργίας», με μουσική, τραγούδι και χορό από την μακραίωνη παράδοση της Κρήτης και της υπόλοιπης νησιωτικής Ελλάδας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Α΄ Μέρος
Παραδοσιακά και έντεχνα Κρητικά τραγούδια που έχουν ερμηνεύσει αξιόλογοι καλλιτέχνες.
-Ήτανε μια φορά
Στίχοι: Κώστας Φέρρης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης
-Τούτο το μήνα

Στίχοι: Παραδοσιακό
Μουσική: Παραδοσιακό
Εκτελέσεις: Χαΐνηδες
Γιάννης Χαρούλης
-Του φεγγαριού

Στίχοι: Μιχάλης Χουρδάκης
Μουσική: Γιάννης Νικολάου
Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Νικολάου & Κώστας Χρονάκης
-Τ’ άγρια πουλιά
Στίχοι: Κώστας Φασουλάς
Μουσική: Γιάννης Νικολάου
Εκτέλεση: Βασίλης Σκουλάς

-Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου
Στίχοι: Κώστας Βάρναλης
Μουσική: Λουκάς Θάνου
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Β΄ Μέρος
Κρητικοί Χοροί.
Συρτός
Είναι ίσως ο πιο δημοφιλής χορός σήμερα στην Κρήτη. Λέγεται και σερτός, χανιώτι-κος ή χανιώτης καθώς η διάδοση και η γέννησή του (όπως θα δούμε παρακάτω) με τη μορφή που τον συναντάμε σήμερα έγινε στο νομό Χανίων και ειδικότερα στην επαρχία Κισσάμου γι’αυτό θα τον ακούσομε και κισσαμίτικο. Αποκαλείται επίσης και « χορός της αγάπης» . Σερτός ή συρτός ονομάζεται γιατί τα πόδια του χορευτή σέρνονται στο έδαφος χωρίς να χάσουν την επαφή τους με τη γη την οποία οι Κρήτες λάτρεψαν ως θεά.
Σιγά σιγά ο συρτός πέρασε στις γειτονικές επαρχίες και από εκεί με τη συμβολή των ιερών τεράτων της κρητικής μουσικής Ανδρέα Ροδινού, Θανάση Σκορδαλού Κώστα Μουντάκη αλλά και αρκετών άλλων επικράτησε ολοκληρωτικά σε παγκρήτιο επίπεδο .
Πεντοζάλη
«Άλλο χορό δεν ρέγομαι, παρά το πεντοζάλη
απού τονέ χρεύουνε ούλοι, μικροί μεγάλοι».
Πήρε το όνομά του από τα πέντε βασικά του βήματα τα οποία επαναλαμβανόμενα γίνο-νται δέκα. Είναι από τους θεαματικότερους και ίσως ο διασημότερος χορός της Κρήτης. Παρά το ότι πρωτοξεκίνησε από τα Χανιά εν τούτοις θεωρείται γενικά ο χορός όλης της Κρήτης
Ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης έμπορος από την Ανώπολη Σφακίων πίστεψε στο όνειρο της απελευθέρωσης από τους Τούρκους και πεπεισμένος για την Ρωσική βοήθεια κάλεσε το φθινόπωρο του 1769 όλους τους καπεταναίους της επαρχίας Σφακίων και τους ενημέρωσε για την επικείμενη επανάσταση. Μετά από πολλές συσκέψεις αποφάσισαν η επανάσταση να ξεκινήσει στις 10 Οκτωβρίου του 1769. Οι πρωτεργάτες της επανάστασης ήταν 12 με αρχηγό το Δασκα-λογιάννη.
Ο Δασκαλογιάννης και οι υπόλοιποι καπεταναίοι έχοντας υπ’ όψιν τους αυτό που συνέβη πριν από είκοσι χρόνια στις Λουσακιές με το συρτό κάλεσαν κι αυτοί τον Στεφανή Τριαντα-φυλλάκη ή Κιόρο στην Ανώπολη για να ετοιμάσει ένα νέο χορό ειδικά γραμμένο για το «πέμπτο ζάλο» δηλαδή την επικείμενη επανάσταση. Πραγματικά ο Κιόρος πήγε στην Ανώπολη
και κάθισε έξι μήνες. Εκεί συνέθεσε τις μελωδίες του νέου χορού οι οποίες σύμφωνα με τον Δασκαλογιάννη έπρεπε να είναι 12 όσες και οι οπλαρχηγοί και τα βήματα 10 όπως η ημέρα που θα ξεκινούσε η επανάσταση. Στο ξεκίνημα της επανάστασης οι καπεταναίοι πιασμένοι από τους ώμους για να δηλώσουν την αλληλοϋποστήριξή τους χόρεψαν αυτό το νέο χορό τον οποίο ονόμασαν Πεντοζάλι και όχι Πεντοζάλης δηλαδή το πέμπτο βήμα του ξεσηκωμού.
Άλλη εκδοχή θέλει το Πεντοζάλι να έχει δημιουργηθεί από τη συμφωνία πέντε καπεταναί-ων για την επανάσταση που ο καθένας είχε το δικό του γύρισμα.
Στο ξεκίνημά του ήταν καθαρά ανδρικός χορός και χορευόταν από άντρες οπλισμένους .Το μαύρο κρουσάτο μαντήλι που φοράνε οι χορευτές μαρτυρά τις θυσίες του κρητικού λαού. Σιγά σιγά άρχισε να χορεύεται και από γυναίκες. Οι χορευτές είναι πιασμένοι από τους ώμους. Στο Πεντοζάλι ο μπροστινός δεν επιδίδεται σε ατομικές φιγούρες αλλά είναι ενσωματωμένος με το σύνολο εκτελώντας μόνο ομαδικές φιγούρες. Tα πολλαπλά χτυπήματα « οι πατιές» όπως λέγονται των χορευτών στο έδαφος συμβολίζουν τις ομοβροντίες των όπλων στη μάχη.
Μαλεβιζιώτης
“Στην Κρήτη χορεύουνε Συρτό, χορεύουνε Χανιώτη
μα δεν υπάρχει πιο όμορφος απ’το Μαλεβιζώτη”
Ο Μαλεβιζιώτης ή Μαλεβιζιώτικος ή Καστρινός, ή πηδηχτός είναι ο γρηγορό-τερος και ζωηρότερος χορός της Κρήτης. Μαλεβιζιώτης ονομάζεται γιατί φαίνεται ότι στην επαρχία Μαλεβιζίου πήρε την τελική του μορφή. Καστρινός εξαιτίας του Με-γάλου Κάστρου όπως λεγόταν παλαιότερα το Ηράκλειο. Θεωρείται κατάλοιπο του αρχαίου μινωικού πολεμικού χορού Πυρρίχιου και αναπαριστά τις προσπάθειες κα-τάληψης και άμυνας του Μεγάλου Κάστρου στις διάφορες στιγμές της ιστορίας του. Πηδηχτός από τα νευρικά άλματα και τις αεράτες φιγούρες που κάνουν οι χορευ-τές. Θεωρείται ο κατεξοχήν χορός του νομού Ηρακλείου τόσο στη δημιουργία του όσο και στην τελική του διαμόρφωση. Στα Χανιά ο χορός ονομάζεται Καστρινή Σούστα.
Γ΄ Μέρος
Νησιώτικοι και Καλαματιανοί Χοροί.
*Οι μαθητές που απαρτίζουν τη χορευτική ομάδα είναι:
1. Κατσουλάκη Ραφαέλα- Γ2
2. Κολομβάκη Κλειώ- Γ3
3. Μανετάκη Ειρήνη- Γ4
4. Γαλανίδης Κώστας- Β1
5. Βλαστάκη Όλγα- Β1
6. Γιακουμάκης Μανώλης- Β1
7. Κεραμιανάκη Ελένη- Β2
8. Γνεσούλης Ιωάννης- Β2
9. Καρατζά Γεωργία- Β2
10. Μανωλικάκης Μανόλης- Β3
11. Κυριακάκη Μαρία- Β3
12. Κουνδουράκης Αντώνης- Β3
13. Μαυριδάκης Ζαχάρης- Β4
14. Πετράκη Εύα- Β5
15. Στυλιανάκης Γιώργος- Β6
16. Πρασάκης Κωνσταντίνος- Α4
17. Πρασάκης Νίκος- Α4
18. Ριτζάκη Αλκυώνη- Α4
*Οργανοπαίκτες:
1. Σαριδάκης Ορέστης(Κιθάρα)- Γ5
2. Φουντουλάκης Γιάννης (Βιολί)- Β6
3. Ψαθογιαννάκης Κώστας (Λύρα)- Α5
4. Φυντικάκης Αντώνης-Ραφαήλ (Λαούτο, φιλική συμμετοχή)- ΓΕΛ Σούδας