Γιατί τόσες αυτοκτονίες στην Κρήτη – Στα άδυτα της κρητικής ψυχής με τη βοήθεια ενός ειδικού

«Δεν αντέχω άλλο. Ζητώ συγγνώμη από την οικογένειά μου. Θέλω το παιδί μου να σπουδάσει. Ελπίζω να με καταλάβετε». Με τα λόγια αυτά γραμμένα σε σημείωμα αποχαιρέτισε ένας 52χρονος άντρας που… έβαλε τέλος στη ζωή του πέφτοντας από την ταράτσα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Ηράκλειο, τους οικείους του.

Λίγες ημέρες μετά ακολούθησε ένα μπαράζ αυτοκτονιών στην Κρήτη που δεν είχε προηγούμενο.

Ανήμερα της γιορτής του Πάσχα δύο νέοι άνθρωποι, μια 35χρονη γυναίκα στα Χανιά και ένας 26χρονος άντρας στο Ηράκλειο προχώρησαν στο απονενοημένο διάβημα, ενώ μέχρι και την Τρίτη του Πάσχα δύο ακόμα άτομα πάλι στα Χανιά, ηλικίας 70 ετών τερμάτισαν τη ζωή τους χρησιμοποιώντας όπλο.

«Ελπίζω να με καταλάβετε» έγραφε ο 52χρονος στο σημείωμά του και εμείς, ζητήσαμε από τον ψυχολόγο της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Κλίμακα» Άρη Βιόλατζη, να μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί το φαινόμενο παρουσιάζει τόση μεγάλη έξαρση στη Κρήτη, τί είναι αυτό που οδηγεί συνανθρώπους μας να βάζουν τέρμα στη ζωή τους, αλλά και αν μπορούμε να λάβουμε προληπτικά μέτρα.

Γιατί στην Κρήτη τόσα περιστατικά;

Η Κρήτη είναι ένα μέρος της Ελλάδας που παρουσιάζει υψηλό ποσοστό αυτοκτονικότητας και αυτό ανάμεσα σε άλλα πράγματα οφείλεται σύμφωνα με τον κ. Βιόλατζη «στη σχέση που έχουν οι άνθρωποι με την έννοια της τιμής, με την έννοια της λεβεντοσύνης με στοιχεία που υπάρχουν στον κρητικό πολιτισμό και που μεταφέρθηκαν με την προφορική παράδοση αλλά και μέσα από τα τραγούδια των μεγάλων δασκάλων της κρητικής μουσικής, του Σκορδαλού, του Μουντάκη κτλ

Ο Κρητικός ο οποίος έχει ενδοβάλει όρους αξίας που έχουν να κάνουν με την τιμή την παλικαριά, με την επάρκεια στο να μπορεί να προσφέρει στην οικογένεια, στην κοινωνία, έρθει αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που είναι ασύμβατη με αυτούς τους όρους αξίας, τότε δημιουργείται μέσα του μια μεγάλη ένταση που πολλές φορές οδηγεί στην αυτοκτονική κρίση».

Σίγουρα δεν μπορεί να αυτοκτονήσει ο καθένας εξηγεί ο κ. Βιόλατζης τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο στο οποίο συνυπάρχουν ψυχολογικοί, κοινωνικοί και οι βιολογικοί λόγοι.

«Ο τρόπος με τον οποίο έχει μάθει να υπάρχει ο άνθρωπος είναι σημαντικός, αλλά και η σχέση που έχει με τη βία, με το σωματικό πόνο με το θάνατο. Ένας άνθρωπος που δεν έχει βιώσει βία ούτε στον εαυτό του ούτε σε άλλους, δεν έχει κάνει ποτέ ένα επάγγελμα που να έρθει σε επαφή με το θάνατο ή το σωματικό πόνο που δεν έχει καμία πρόσβαση σε μέσα, είναι πιο δύσκολο να προχωρήσει στην αυτοκτονία»

Είναι γνωστό ότι στην Κρήτη η κατοχή όπλων και η εξοικείωση με αυτά είναι πολύ διαδεδομένη.

Για τους κρητικούς αυτό μπορεί να είναι ένα ακόμη στοιχείο που χαρακτηρίζει τον κρητικό τρόπο ζωής όμως για τον κ. Βιόλατζη αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα ώστε μια αυτοκτονική κρίση να εξελιχθεί σε αυτοκτονία.

Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί – Τα προειδοποιητικά σημάδια

Τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις αυτοκτονίες στο νησί είναι σοκαριστικά.

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή για το 2010 είχε καταγράψει 27 περιπτώσεις αυτοκτονιών.

Για το 2012 τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Κλίμακα» δείχνουν ότι σημειώθηκαν 48 αυτοκτονίες στην Κρήτη δηλαδή μια αύξηση που ξεπερνά το 80%.

Το συγκλονιστικό, σύμφωνα με τον κ. Βιόλατζη είναι το γεγονός ότι με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να έχει αποτραπεί εάν οι άνθρωποι είχαν λάβει βοήθεια.

«Σχεδόν πάντα, αν όχι πάντα» εξηγεί «υπάρχουν τα προειδοποιητικά σημάδια της αυτοκτονίας. Ο άνθρωπος απομονώνεται, έχει ευχές θανάτου, αναφέρεται στην αυτοκτονικότητα, ότι οι άλλοι θα ήταν καλύτερα χωρίς αυτόν, ότι αισθάνεται αποτυχημένος, καταθλιπτικός, μπορεί να χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα, μπορεί να αποχαιρετά ανθρώπους με ένα τρόπο που δεν το λέει ανοιχτά.

Η αντιμετώπιση που θα έχει από το οικογενειακό και άμεσο περιβάλλον του ένα αυτοκτονικό άτομο παίζει σημαντικό ρόλο. Ο κ. Βιόλατζης καταρρίπτει το μύθο ότι μπροστά σε ένα τέτοιο άτομο δεν συζητάς για την αυτοκτονία.

Ακόμα και να ρωτήσεις ευθέως τον αυτοκτονικό: «Θέλεις να αυτοκτονήσεις; Δεν θέλεις να ζεις», με αγάπη και ενδιαφέρον μπορεί να είναι τον σπρώξεις μακριά από το απονενοημένο.

Τι μπορούμε να κάνουμε συλλογικά

Υπάρχει λοιπόν πρόληψη για ένα φαινόμενο όπως η αυτοκτονία και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής κρίσης που πυροδοτεί νοσογόνες κοινωνικές συνθήκες.

Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, η αύξηση της ανεργίας κατά 1% οδηγεί σε αύξηση των αυτόκτονιών κατά 0,8%. Οταν η ανεργία αυξηθεί κατά 3%, οι αυτοκτονίες θα έχουν μια αντίστοιχη άνοδο της τάξης του 4,5%.

Όπως επισημαίνει ο κ. Βιόλατζης αν δεν εφαρμοστεί η Εθνική Στρατηγική Πολιτική την οποία η «Κλίμακα» έχει προτείνει και έχει προεγκριθεί, για την πρόληψη του φαινομένου τότε «άνθρωποι θα αυτοκτονούν και εμείς απλά θα συζητάμε».

Η εκπαίδευση των επαγγελματικών της υγείας αλλά και μη ειδικών όπως δασκάλων, καθηγητών, ιερέων για την αναγνώριση του αυτοκαταστροφικού ατόμου είναι σημαντική και αποτελεί την αρχή για μια εθνική συστράτευση για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Η αυτοκτονία ως στίγμα

Μια θλιβερή πραγματικότητα που συνοδεύει το φαινόμενο της αυτοκτονίας είναι ο στιγματισμός των ανθρώπων και των οικογενειών τους, οι οποίες εκτός από την θλίψη και τις ενοχές που τους καλλιεργεί η αυτοχειρία ενός δικού τους ανθρώπου έχουν να αντιμετωπίσουν και το στίγμα της κοινωνίας.

«Πρέπει να κοιτάξουμε και να πούμε στον εαυτό μας την αλήθεια, Για ποιό λόγο στιγματίζουμε τον άλλο. Μήπως γιατί έτσι εκφράζουμε τις εξουσιαστικές τάσεις» σημειώνει ο κ. Βιόλατζης υπενθυμίζοντας ότι ο στιγματισμός ξεκίνησε από την αρχαία Ελλάδα για να δείξει ότι κάποιος είναι κατώτερος.

Το στίγμα ήταν έναν φανερό ανεξίτηλο σημάδι που έκαναν πάνω στο σώμα κυρίως στους σκλάβους για να τους διαχωρίσουν από τους ελεύθερους πολίτες και να καταστήσουν ορατή την υποδεέστερη θέση τους στην κοινωνική δομή.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση το στίγμα δεν είναι τόσο φανερό και δεν διαγράφεται στο σώμα των στιγματισμένων αλλά στο βλέμμα των άλλων που γυρνούν την πλάτη μη κατανοώντας αυτό που ο κ. Βιόλατζης επισημαίνει «η αυτοκτονία ενός ατόμου δεν είναι αποτυχία μιας οικογένειας αλλά αποτυχίας της κοινωνίας. Όταν αυτοκτονεί κάποιος ευθύνη έχει όλη η κοινότητα».
Κλείνοντας αυτό το άρθρο για την αυτοκτονία και με βάση όσα μας είπε ψυχολόγος της «Κλίμακας» κ. Άρη Βιόλατζης ίσως θα πρέπει να απαντήσουμε στο σημείωμα του 52χρονου αυτόχειρα από το Ηράκλειο.

«Συγνώμη εκ μέρους όλης της κοινωνίας. Ελπίζουμε κάποια μέρα να καταλάβουμε»

Υ.Γ. Η γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία (1018) που λειτουργεί η «Κλίμακα» τα τελευταία χρόνια χτυπά ασταμάτητα με τις κλήσεις από την Κρήτη να έρχονται δεύτερες σε συχνότητα μετά την Αττική . Η γραμμή λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο και στο τηλέφωνο απαντούν εξειδικευμένοι επαγγελματίες.

flashnews.gr